Veelgestelde vragen bomen Donkere Gaard
Waarom worden de bomen verwijderd?
Uit onderzoek van een onafhankelijke boomdeskundige kwam dat de 32 winterlindes in de Donkere Gaard en de Kromme Haven in slechte conditie zijn. Bijna alle bomen hebben nog maar een levensverwachting van ongeveer 5 tot 10 jaar (onderzoek uit 2022). Dat komt doordat de bomen te weinig ruimte hebben om te groeien. De ondergrond bestaat uit een zuurstofarme kleilaag en onder de straat ligt een kadeconstructie. Die constructie maakt de ruimte voor de wortels klein. Daardoor liggen de wortels heel oppervlakkig en kunnen de bomen moeilijk water en voeding opnemen.
Daarnaast is de straat toe aan groot onderhoud. De straat is op veel plekken in slechte staat, met scheve stoepen, kuilen en ongelijke stukken. Ook drukken de wortels van de bomen op verschillende plekken de stenen omhoog. Om de straat goed te kunnen herstellen en weer vlak te maken, moeten we de straat en het zandbed eronder openbreken en herprofileren. Daarbij raken de wortels onvermijdelijk beschadigd of afgesneden. Omdat de bomen al in slechte conditie zijn, overleven ze die schade niet overleven of streven ze nog sneller af.
Is het mogelijk om de straat alleen te herstraten en bomen te behouden?
Helaas is dat niet mogelijk. Het behoud van de bomen is natuurlijk de beste uitkomst. Maar bij het herstraten van de straat raken de wortels altijd beschadigd. Bij het herstraten maken we de hele ondergrond weer vlak. Daarbij moeten we de oude bestrating en een deel van het zandbed verwijderen. De wortels van de bomen liggen vlak onder de straat. Door de werkzaamheden worden deze ernstig beschadigd. Hierdoor zullen de bomen sneller – of zelfs direct – afsterven. De noodzaak voor groot onderhoud ligt dus vooral in het herstraten zelf. Ook zonder de herinrichting zouden de bomen deze werkzaamheden niet overleven.
Wat gebeurt er als we de bomen laten staan?
Als de bomen moeten blijven staan, kan de herinrichting niet doorgaan. Dat betekent dat er geen groot onderhoud aan de straat gedaan kan worden. We moeten dan wachten tot de bomen vanzelf sterven. Pas als alle bomen dood zijn kunnen we de straat herstellen. Dat duurt naar verwachting nog 5 tot 10 jaar.
Tot die tijd blijft de straat in slechte staat, met scheve stoepen en oneffen bestrating. Dat zorgt voor onveilige situaties voor fietsers, automobilisten en voetgangers. Ook de toegankelijkheid van de binnenstad wordt daardoor slechter. Dat is niet wenselijk.
De bomen staan op de beschermde bomenlijst van de gemeente. Mag de gemeente deze bomen dan wel verwijderen?
Ja, dat mag. In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van de gemeente Oudewater staat bij het onderdeel over bomenkap dat een boom mag worden verwijderen als deze geen reële toekomstverwachting meer heeft. Dat is een geldige reden voor kap en wordt gezien als een uitzonderlijke situatie. Uit onderzoek blijkt dat dit voor deze bomen het geval is. De meeste bomen hebben nog maar een levensverwachting van 5 tot 10 jaar. Daarnaast is er een noodzaak om groot onderhoud aan de straat uit te voeren. Beide redenen samen maken dat de bomen mogen worden verwijderd volgens de regels van de APV.
Als de bomen worden verwijderd, komen er dan nieuwe bomen voor in de plaats?
Ja. Op dezelfde plek planten we weer 32 nieuwe bomen terug. Daarmee herstellen we de laanstructuur die nu door de winterlindes wordt gevormd. We verbeteren ook de groeiplaats van de nieuwe bomen. Dat doen we door de bodemkwaliteit te verbeteren en meer ruimte te geven aan de wortels. Zo krijgen de nieuwe bomen een gezonde ondergrond met voldoende voeding en zuurstof. Door die betere omstandigheden kunnen de nieuwe bomen waarschijnlijk veel langer meegaan dan de huidige. Bovendien verkleint de extra ruimte voor de wortels de kans op schade aan de bestrating door wortelopdruk.
Welke bomen worden er teruggeplant?
We planten afwisselend winterlindes en iepen terug: 16 winterlindes en 16 iepen. Zo ontstaat weer een mooie en sterke laanstructuur. De keuze voor deze twee boomsoorten is samen met bewoners gemaakt. Tijdens de bewonersavond op 9 april 2025 en de week daarna konden bewoners van de Donkere Gaard en de Kromme Haven stemmen op hun favoriete boom. Zij konden kiezen uit zes soorten die allemaal geschikt zijn voor een stedelijke omgeving met kleine groeiruimte. Uit die stemming kwamen de winterlinde en de iep als favorieten naar voren. Door twee verschillende boomsoorten te planten, verkleinen we de kans dat in de toekomst alle bomen tegelijk ziek worden. Zo blijft de laanstructuur ook op de lange termijn gezond en sterk.
Hoe groot zijn de bomen bij de aanplant?
De nieuwe bomen zijn bij de aanplant natuurlijk kleiner dan de huidige bomen. We planten bomen met een stamomtrek van 20 tot 25 centimeter, gemeten op één meter hoogte. Dat zijn jonge, maar al goed ontwikkelde bomen die meteen zichtbaar bijdragen aan de laanstructuur.
We kiezen niet voor grotere, volwassen bomen omdat de groeiruimte beperkt is. Onder de straat ligt een kadeconstructie, waardoor we geen grote kluit kunnen planten. Bovendien is het voor kleinere bomen makkelijker om te wennen aan hun nieuwe plek. Zij groeien sneller aan en herstellen beter na het planten.
Door te kiezen voor bomen met deze maat, zorgen we ervoor dat ze:
- goed kunnen wortelen;
- snel beginnen te groeien; en
- het straatbeeld zich op natuurlijke wijze herstelt.
Kunnen de bomen in plaats van verwijderd te worden ook worden verplaatst naar een andere plek?
Nee, dat is helaas niet mogelijk. De bomen zijn al in slechte conditie en een verplanting is voor elke boom een zware ingreep. Daarbij moeten veel wortels worden doorgesneden, waardoor de boom moeilijk kan herstellen. De kans dat de bomen een verhuizing naar een andere plek overleven, is daardoor heel klein. Ook zijn de kosten van zo’n verplanting erg hoog. Deze wegen die niet op tegen de kleine kans van slagen. Daarom is het niet verstandig om de bomen te verplaatsen.
Wanneer worden de bomen verwijderd?
Dat is nu nog niet precies te zeggen. De aannemer start waarschijnlijk halverwege 2026 met de werkzaamheden aan de Markt en omgeving. Het moment van verwijderen hangt ook af van eventuele bezwaar- of beroepsprocedures tegen de kapvergunning. Zodra daar meer duidelijkheid over is, informeren we bewoners op tijd over wanneer het verwijderen precies gebeurt.
